وکیلان روزنامه نیویورک‌تایمز ممکن است از «اوپن ای‌آی»، شرکت مالک هوش مصنوعی «چت جی‌پی‌تی» (ChatGPT) به دلیل نقض قوانین حفاظت از مالکیت معنوی به دادگاه شکایت کنند. دو منبع آگاه به خبرگزاری «ان‌پی‌آر» گفتند مدیران نیویورک‌تایمز در حال بررسی حقوقی این شکایت هستند.

مسوولان این دو شرکت هفته‌ها‌ست مذاکرات پر‌تنشی را برای دست‌یابی به یک توافق تجاری پشت سر گذاشته‌اند.

خروجی این مذاکرات قرار بود به خالق چت جی‌پی‌تی در ازای پرداخت حق مالکیت، مجوز قانونی استفاده از محتوای نیویورک‌تایمز را در ابزار هوش مصنوعی‌اش بدهد اما حالا به نظر می‌رسد این گفت‌وگوهای بی‌سرانجام به بحثی مناقشه‌برانگیز بدل شده‌اند.

شکایت این روزنامه می‌تواند به مطرح‌ترین پرونده حقوقی حفاظت از مالکیت معنوی در عصر هوش مصنوعی تبدیل شود.

نگرانی اصلی نیویورک‌تایمز، تبدیل شدن چت جی‌پی‌تی به رقیبی علیه خود است. پاسخ‌دهی به سوالات کاربران بر اساس مطالب و گزارش‌های تهیه شده از سوی روزنامه‌نگاران این رسانه از عمده دلایل این نگرانی است.

از زمانی که شرکت‌های بزرگ فن‌آوری به استفاده از هوش مصنوعی در نتایج موتورهای جست‌وجو روی آورده‌اند، این نگرانی فزونی یافته است.

در حال حاضر شرکت مایکروسافت که میلیاردها دلار روی اوپن ای‌آی سرمایه‌گذاری کرده با کمک چت جی‌پی‌تی نتایج جست‌وجوهای انجام شده در «بینگ»، موتور جست‌وجوی خود را به شکل ویژه‌ای بهبود بخشیده است.

یکی از منابع مطلع از این شکایت به ان‌پی‌آر گفت هنگامی که کاربری در اینترنت جست‌وجو می‌کند، هوش مصنوعی ممکن است پاسخی یک پاراگرافی را بر اساس مطالب نیویورک‌تایمز برای او بازنویسی کند و این کار بازدید از وب‌سایت این روزنامه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

مدل‌های زبانی بزرگ مانند چت جی‌پی‌تی برای عملکرد خود بخش وسیعی از محتوای موجود در اینترنت را خوانده و بررسی کرده‌اند. این نوع از داده‌کاوی یا «خزش» محتوا اصولا بدون دریافت مجوز از وب‌سایت‌ها صورت می‌گیرد.

این‌که آیا انجام چنین کاری با هدف آموزش چت‌بات‌های هوش مصنوعی قانونی بوده یا نه، فعلا سوالی بدون جواب است. اگر در نهایت مشخص شود اوپن ای‌آی در فرایند داده‌کاوی خود حقوق مالکیت معنوی را نقض کرده، قانون فدرال ایالات متحده اجازه نابودسازی محتوای مورد بحث را خواهد داد.

به بیانی دیگر، در صورتی که قاضی فدرال تشخیص دهد اوپن ای‌آی به طور غیرقانونی از مقالات نیویورک‌تایمز برای آموزش سیستم هوش مصنوعی خود استفاده کرده، به از بین بردن پایگاه داده چت جی‌پی‌تی حکم خواهد داد.

چنین دستوری باعث می‌شود این شرکت محتوای آموزشی چت‌بات خود را بار دیگر و صرفا بر اساس محتوای تحت مجوز تهیه کند.

فارغ از این موضوع، قوانین مربوط به مالکیت معنوی جریمه‌های سنگینی را برای نقض آن در نظر گرفته است به طوری که به ازای هر مورد تخلفی که «به عمد» انجام شده باشد ممکن است تا ۱۵۰ هزار دلار جریمه نقدی اعمال شود.

به گفته یک کارشناس موضوعات مالکیت معنوی، قوانین این حوزه تا سال‌ها گریبان شرکت‌های هوش مصنوعی را خواهد گرفت.

ماه ژوئن گذشته «مردیت کوپیت لوین»، مدیرعامل نیویورک‌تایمز در جشنواره «شیرهای کن» گفته بود اکنون زمان آن رسیده که شرکت‌های فن‌آوری سهم منصفانه خود را برای استفاده از بایگانی گسترده این روزنامه بپردازند.

شکایت احتمالی نیویورک‌تایمز علیه اوپن ای‌آی تنها مورد حقوقی در این زمینه نیست. چندی پیش «سارا سیلورمن»، کمدین مشهور، شکایتی را علیه این شرکت با ادعای استفاده غیرقانونی از محتوای کتاب منتشر شده‌اش در سال ۲۰۱۰ به ثبت رساند.

سایر شرکت‌های فعال در زمینه هوش مصنوعی مولد مانند «استبیلیتی ای‌آی» (Stability AI) نیز با شکایت‌های حقوقی مشابه درگیرند.

آژانس عکس معروف «گتی‌ایمجز» به دلیل استفاده غیرقانونی از ۱۲ میلیون عکس این مجموعه در فرایند آموزش، از این شرکت شکایت کرده است.

کارشناسان حقوقی عقیده دارند شرکت‌های هوش مصنوعی برای دفاع از خود احتمالا سراغ «دکترین استفاده منصفانه» خواهند رفت. سیاست استفاده منصفانه در مواردی خاص مانند آموزش، انتقاد، تحقیقات یا گزارش خبری، اجازه استفاده از یک اثر را بدون نیاز به دریافت مجوز می‌دهد.

وکیلان نیویورک‌تایمز عقیده دارند شیوه استفاده اوپن ای‌آی از محتوای این روزنامه در چارچوب قوانین مرتبط با استفاده منصفانه نمی‌گنجد چرا که در نهایت ممکن است خروجی ابزارهای این شرکت به رقیبی علیه این رسانه تبدیل شود.

تاکنون به دو پرونده مهم در رابطه با استفاده منصفانه از آثار معنوی در دادگاه‌های ایالات متحده رسیدگی شده که حکم نهایی یکی از آن‌ها به نفع مالک معنوی اثر و دیگری به ضرر او بوده است.

در نهایت اما این‌که استفاده شرکت‌های هوش مصنوعی از محتوای موجود در اینترنت منصفانه خواهد بود یا نه، پرسشی است که بدون برگزاری دادگاه نمی‌توان پاسخی قطعی به آن داد.