خبرگزاری بلومبرگ به نقل از منابع آگاه خبر داد که ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی، روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه موافقت‌نامه تبادل زندانیان را اجرایی می‌کنند. این رسانه همچنین توافق مورد نظر را اولین گام به سوی مذاکرات تازه برای اعمال مجدد محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران دانست.
منابع آگاهی که نخواستند نامشان فاش شود به بلومبرگ گفتند تاریخ دقیق مبادله هنوز تعیین نشده است اما احتمالا ۱۸ سپتامبر برابر با ۲۷ شهریور و یک روز قبل از برگزاری نشست سالانه رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، این تبادل انجام خواهد شد.
حدود یک ماه پیش، رسانه‌ها از دست‌یابی تهران و واشینگتن به توافق در زمینه تبادل زندانیان و دسترسی ایران به شش میلیارد دلار از ارزهای بلوکه‌شده‌اش در کره جنوبی خبر دادند.
به گفته بلومبرگ این مبادله در روز دوشنبه، قرار است «اولین گام به سوی مذاکرات تازه برای اعمال مجدد محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران» باشد.
این توافق در روزهای گذشته موجب شکل‌گیری موجی از انتقادها به جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا شده است.
منتقدان می‌گویند آزادسازی دلارهای بلوکه شده، جمهوری اسلامی را به گروگان‌گیری بیشتر تشویق می‌کند و هیچ معامله‌ای نباید با حکومت ایران انجام شود.
با این حال، آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی در بیانیه‌ای گفت کهبه موجب این تبادل، دولت می‌تواند «آزادی پنج آمریکایی را که به ناحق بازداشت شده‌اند، تضمین کند».
به گفته او، این اتفاق یک فرآیند «حساس و در حال انجام» است.
طی این توافق قرار است سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی و دو زندانی دیگر ایرانی-آمریکایی که خواسته‌اند ناشناس بمانند از زندان‌های جمهوری اسلامی آزاد و به آمریکا بازگردانده می‌شوند.
بر اساس گزارش‌ها، جمهوری اسلامی در مقابل خواستار آزادی مهرداد انصاری، امین حسن‌زاده، رضا سرهنگ‌پور، کامبیز عطار کاشانی و کاوه افراسیابی از زندان‌های آمریکا شده است.
گفته می‌شود چهار نفر از این زندانی‌ها در پرونده‌های نقض تحریم‌های آمریکا در ارتباط با جمهوری اسلامی متهم هستند و کاوه افراسیابی هم به لابی‌گری برای حکومت ایران متهم شده است.
یکی دیگر از انتقادها به دولت بایدن، اختیارات جمهوری اسلامی در مصرف شش میلیارد دلار از درآمد ارزی‌اش از فروش نفت است که طی این تبادل آزاد می‌شود.
مقام‌های ایران از جمله ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهوری، بارها تاکید کرده‌اند که جمهوری اسلامی خودش در خصوص نحوه هزینه‌کرد پول‌ها تصمیم می‌گیرد و بنا به صلاحدید، در این باره اقدام خواهد کرد.
با این حال دولت بایدن مدعی است که ایران مجاز خواهد بود با نظارت وزارت خزانه‌داری آمریکا بر حسابی که در قطر باز شده، از این پول صرفا برای خرید کالاهای بشردوستانه استفاده کند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه به کنگره این کشور از معافیتی به عنوان بخشی از توافق خبر داد که به بانک‌های آلمان، ایرلند، قطر، کره جنوبی و سوئیس اطمینان می‌دهد می‌توانند دلارهای آزاد‌شده را بدون هراس از نقض تحریم‌های آمریکا به قطر منتقل کنند.
مقام‌های دولت آمریکا انتقادهای وارد شده به توافق تهران-واشینگتن را نادرست می‌دانند.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به تازگی درباره پرداخت پول به جمهوری اسلامی در قبال تبادل زندانیان بین تهران و واشینگتن گفت: «این هیچ نوع پرداختی نیست. این یک باج نیست. این‌ها دلارهای مالیات‌دهندگان آمریکا نیستند. ما حتی یک مورد از تحریم‌های خود علیه ایران را لغو نکرده‌ایم.»
بلومبرگ به نقل از یک فرد مطلع نوشت که این شش میلیارد دلار، درآمدی بود که ایران در دولت دونالد ترامپ به دست آورد؛ زمانی که آمریکا معافیت‌هایی را به کشورهایی چون چین، هند، ژاپن و ترکیه و سایر کشورها اعطا کرد تا به خرید نفت ایران بدون جریمه ادامه دهند.
بر اساس گزارش بلومبرگ، آمریکا امیدوار است مبادله زندانیان راه را برای دیپلماسی گسترده‌تر با هدف اعمال محدودیت بر برنامه‌های هسته‌ای ایران باز کند.
مقام‌های آمریکایی می‌گویند احیای برجام که محدودیت‌هایی را برای ایران در زمینه غنی‌سازی اورانیوم تعیین می‌کرد و ترامپ آن را در سال ۲۰۱۸ رها کرد، از نظر سیاسی «دیگر امکان‌پذیر نخواهد بود».