جمهوری آذربایجان اعلام کرد روبن وارطانیان، تاجری که از ماه نوامبر سال ۲۰۲۲ تا فوریه سال جاری میلادی رییس دولت جدایی‌طلب منطقه قره‌باغ کوهستانی بود، در حال عبور از مرز و «تلاش برای فرار» به ارمنستان، دستگیر کرده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز در روز چهارشنبه پنجم مهر ماه، نیروهای مرزبانی آذربایجان پس از دستگیر کردن وارطانیان او را به باکو، پایتخت آذربایجان منتقل کردند.
آذربایجان هنوز اتهاماتی را که بر اساس آن‌ها وارطانیان دستگیر شده، اعلام نکرده است.
هم‌زمان آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان نسبت به وقوع فاجعه انسانی در منطقه هشدار داد و گفت باکو اگر به تعهدات خود در زمینه امنیت و رفاه مردم قره‌باغ پای‌بند است، باید اجازه حضور ناظران بین‌المللی در این منطقه را بدهد.
او همچنین از جامعه بین‌المللی خواست اوضاع را در قره‌باغ به دقت رصد کنند.
ارمنستان روز پنجم مهر اعلام کرد تقریبا نیمی از ارامنه ساکن قره‌باغ تاکنون این منطقه را ترک کرده‌اند.
نیروهای امنیتی آذربایجان، ارامنه را پیش از عبور از مرز به دقت بازرسی می‌کنند.
مقام‌های باکو می‌گویند هدف از این بازرسی‌ها شناسایی و دستگیری افرادی است که به زعم آن‌ها مرتکب جنایات جنگی شده‌اند.
الهام علی‌اف، رییس جمهوری آذربایجان اما اعلام کرد کشورش قره‌باغ را به «بهشتی» بدل خواهد کرد که در آن ارامنه از حق رای و آموزش برخوردارند و می‌توانند آزادانه به عنوان مسیحی زندگی کنند.
باکو پیش از این نیز گفته بود قصدی برای آسیب رساندن به ارامنه قره‌باغ ندارد و حقوق آن‌ها را به‌عنوان «شهروند» به رسمیت خواهد شناخت.
علی‌اف در عین حال تاکید کرد قصد دارد عدالت را در مورد «عناصر مجرم» در منطقه به اجرا درآورد.
هم‌زمان مسکو اعلام کرد نیروهای حافظ صلح روسیه تاکنون بیش از ۱۲۰ نفر را با استفاده از هلی‌کوپتر از قره‌باغ خارج کرده‌اند.
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان روز دوم مهر با انتقاد از مواضع روسیه در قبال بحران قره‌باغ گفت کشورش در سیاست خارجی خود تجدیدنظر خواهد کرد.
او توافق‌نامه‌های امنیتی میان ایروان و مسکو را ناکارآمد خواند و گفت این توافق‌نامه‌ها نتوانسته‌‌اند منافع ملی و امنیت ارمنستان را تامین کنند.
امانوئل مکرون، رییس جمهوری فرانسه نیز دوم مهر ماه روسیه را «هم‌دست» آذربایجان خواند و گفت که پاریس نگران «تمامیت ارضی» ارمنستان است.
در واکنش به این اظهارات، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، فرانسه را متهم کرد در موضع‌گیری‌های خود در قبال مناقشه قره‌باغ «جانبدارانه» عمل می‌کند.
زاخارووا افزود هدف پاریس بازگرداندن صلح به منطقه نیست بلکه تنها منافع سیاسی خود را دنبال می‌کند.
ایالات متحده آمریکا نیز چهارم مهر ماه استفاده جمهوری آذربایجان از زور در مناقشه قره‌باغ را غیر‌قابل‌قبول خواند و از باکو خواست برای حفاظت از حقوق غیرنظامیان و حفظ آتش‌بس در منطقه تلاش کند.
از سوی دیگر به گزارش رویترز، بر اثر انفجار در یک انبار سوخت در قره‌باغ در روز دوشنبه سوم مهر، دست‌کم ۶۸ نفر جان خود را از دست دادند و بالغ بر ۳۰۰ نفر مجروح شدند.
از سرنوشت ۱۰۵ نفر نیز هنوز اطلاعی در دست نیست.
جمهوری آذربایجان و ارمنستان سه سال پیش و پس از حدود سه دهه، بار دیگر بر سر حاکمیت قره‌باغ کوهستانی با یکدیگر درگیر شدند و پس از چندین هفته، آتش‌بسی تحت حمایت مسکو امضا شد. با این حال تنش‌ها بین باکو و ایروان پس از آن همچنان ادامه یافت و هر از گاهی به درگیری نظامی منجر شد.
قره‌باغ بر اساس قوانین بین‌المللی بخشی از جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود اما اکثریت جمعیت در این منطقه را ۱۲۰ هزار ارمنی تشکیل می‌دهند.
این منطقه در جنگ اوایل دهه ۱۹۹۰ بین دو کشور از کنترل جمهوری آذربایجان خارج شد.