روزنامه گاردین، چاپ لندن، در گزارشی با اشاره به نگرانی غرب درباره برنامه اتمی تهران نوشت دیپلماتهای اروپایی و آمریکایی از تشدید بیثباتی در منطقه در پی جنگ غزه و افزایش قدرت و نفوذ گروههای تندرو در ایران که از دستیابی این کشور به سلاح هستهای حمایت میکنند، بیم دارند.
به گزارش گاردین، ابراهیم رئیسی در روزهای اخیر با تکرار مواضع پیشین مقامهای حکومت ایران گفت برنامه هستهای تهران صلحآمیز است.
این در حالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایالات متحده و کشورهای اروپایی در نشست هفته گذشته شورای حکام در وین هشدار دادند جمهوری اسلامی درباره برنامه هستهای خود با نهادهای بینالمللی همکاری نمیکند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی روز ۱۴ اسفند اعلام کرد هیچ پیشرفتی در حلوفصل مسائل پادمانی برنامه هستهای ایران حاصل نشده است.
گروسی گفت جمهوری اسلامی تاکنون در مورد وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در سایتهای ورامین و تورقوزآباد، توضیحاتی که از نظر فنی معتبر باشد، ارائه نکرده و محل فعلی نگهداری از مواد هستهای و تجهیزات آلوده را به اطلاع آژانس بینالمللی نرسانده است.
سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان روز ۱۷ اسفند در بیانیهای مشترک تاکید کردند گزارش اخیر گروسی به وضوح نشان میدهد پیشرفتهای هستهای ایران به طور قابل توجهی به امنیت بینالمللی آسیب میزند و معماری جهانی پیمان منع اشاعه سلاحهای اتمی را تضعیف میکند.
آمریکا هم در بیانیهای خطاب به اعضای شورای حکام، فعالیتهای هستهای حکومت ایران را «عمیقا نگرانکننده» خواند و از تهران خواست به غنیسازی اورانیوم با درصد خلوص بالا پایان دهد.
گاردین در ادامه گزارش خود افزود نگرانی کشورهای غربی پس از آن شدت گرفت که چهرههای مخالف برجام در انتخابات اخیر ایران پیروز شدند و به مجلس راه یافتند.
به نوشته گاردین، هرچند این انتخابات تا حد زیادی مهندسیشده بود و کمترین میزان مشارکت مردم در تاریخ جمهوری اسلامی در آن به ثبت رسید، اما مجلس شورای اسلامی همچنان میتواند در مورد مسائل داخلی ایران نقشآفرینی کند.
افزایش سطح غنیسازی اورانیوم در ایران، و رسیدن آن به نزدیکی ۹۰ درصد و آستانه ساخت سلاح هستهای، یکی دیگر از مواردی به شمار میرود که به نگرانیها در خصوص برنامه هستهای ایران دامن زده است.
در سوی دیگر، تعدادی از مقامهای حکومت ایران در ماههای اخیر صحبتهایی را مطرح کردهاند که با اظهارات تهران در مورد صلحآمیز بودن برنامه اتمی آن در تضاد است.
علیاکبر صالحی، رییس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران، در بهمن ماه با تایید تلویحی دستیابی جمهوری اسلامی به توانایی ساخت بمب اتمی اعلام کرد: «ما همه آستانههای علم و فنآوری هستهای را داریم.»
صالحی در گفتوگویی تلویزیونی از پاسخ مستقیم به این پرسش که آیا ایران به توانایی ساخت سلاح اتمی رسیده یا نه، خودداری کرد و افزود: «من یک مثال میزنم. دیگر آن را خودتان برداشت کنید: یک خودرو چه میخواهد؟ شاسی میخواهد، موتور میخواهد، فرمان میخواهد، جعبه دنده میخواهد، شما بگو جعبه دنده ساختی، میگویم بله. موتور ساختی، بله ولی هر کدام برای کار خودشان است.»
برجام در اکتبر ۲۰۲۵ به صورت رسمی منقضی میشود و این احتمال وجود دارد که در آن زمان، دونالد ترامپ، مخالف سرسخت این توافق هستهای، به عنوان رییس جمهور آمریکا در مسند کار باشد.
غرب همچنین بیم آن دارد که تشدید بحران در خاورمیانه به شعلهور شدن آتش درگیری میان ایران و اسرائیل بیانجامد.
کسرا اعرابی، مدیر بخش پژوهش درباره سپاه پاسداران در سازمان اتحاد علیه ایران هستهای، با اشاره به تداوم اقدامات تجاوزکارانه جمهوری اسلامی پس از تهاجم هفتم اکتبر حماس، از جمله حمله مرگبار گروههای نیابتی تهران به پایگاه نظامیان آمریکایی در مرز اردن و سوریه گفت خودداری دولت بایدن از رویایی مستقیم با تهران، جمهوری اسلامی را جسورتر کرده و به علی خامنهای و سپاه پاسداران این اعتقاد را بخشیده که میتوانند بدون هیچ عواقبی در مسیر تشدید تنشها گام بردارند.
مایکل کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) روز ۱۷ اسفند هشدار داد بدل شدن ایران به قدرتی هستهای، «خاورمیانه را برای همیشه تغییر خواهد داد».
کوریلا افزود: «کلید بازدارندگی آن است که تهران بداند رفتارش عواقبی به همراه خواهد داشت.»
این در حالی است که مقامهای حکومت ایران اخیرا در اظهارات خود برنامه هستهای اسرائیل را مورد توجه قرار دادهاند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز هفتم اسفند در سخنرانی خود در همایش خلع سلاح در ژنو سوئیس، اسرائیل را «منبع واقعی اشاعه سلاحهای کشتار جمعی در منطقه» توصیف کرد.
او خواستار امحای «همه ذخایر سلاح های هستهای» اسرائیل شد و افزود باید «کلیه تاسیسات هستهای آن ذیل پادمانها و سازوکارهای راستیآزمایی آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار گیرد».