ایالات متحده از تمدید ماموریت کمیته حقیقتیاب سازمان ملل متحد درباره ایران استقبال کرد. پیش از این کاظم غریبآبادی، از مقامهای ارشد جمهوری اسلامی بار دیگر تاکید کرد حکومت ایران چنین کمیتهای را به رسمیت نمیشناسد.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشستی خبری گفت: «واشینگتن از بررسی قطعنامه سازمان ملل برای تمدید ماموریت کمیته حقیقتیاب درباره نقض حقوق بشر در ایران قاطعانه حمایت میکند.»
او تاکید کرد نقض مداوم حقوق بشر در ایران «وحشتناک» است.
در واکنش به انتشار نخستین گزارش کمیته حقیقتیاب درباره نقض حقوق بشر در ایران، کاظم غریبآبادی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه گفت جمهوری اسلامی خودش مسوولانه با موضوع اعتراضات سال گذشته برخورد کرده و کمیته «به اصطلاح حقیقتیاب را که در فرآیندی سیاسی ایجاد شد»، به رسمیت نمیشناسد.
کمیته مستقل حقیقتیاب سازمان ملل در گزارش خود درباره خیزش «زن، زندگی، آزادی» اعلام کرد سرکوب خشونتبار این اعتراضات و تبعیض ساختاری فراگیر علیه زنان و دختران، منجر به نقض جدی حقوق بشر در ایران شده است.
بر اساس این گزارش، بسیاری از موارد سرکوب، مصداق «جنایت علیه بشریت» محسوب میشوند.
این کمیته آمار سازمانهای حقوق بشری را تایید کرد و نوشت که در پی بسیج نیروهای حکومتی برای سرکوب اعتراضات، آمار و ارقام معتبر حاکی از کشته شدن ۵۵۱ معترض به دست نیروهای امنیتی است که دستکم ۴۹ نفر از آنان زن و ۶۸ نفرشان کودک بودند.
این کمیته افزود سلاحهای گرم، از جمله اسلحههای تهاجمی (جنگی) عامل اکثر موارد جان باختن افراد بوده است.
خیزش انقلابی ایرانیان با جان باختن مهسا ژینا امینی، زن ۲۲ ساله ایرانی در شهریور ۱۴۰۱ پس از دستگیری به دست عوامل گشت ارشاد آغاز شد.
سرکوب خشن و شدید این خیزش موجب شد سوم آذر سال گذشته (۲۴ نوامبر ۲۰۲۲) شورای حقوق بشر سازمان ملل در نشستی ویژه درباره سرکوب خیزش انقلابی ایرانیان از سوی جمهوری اسلامی، قطعنامهای تصویب کند که بندی از آن شامل تشکیل کمیته حقیقتیاب بینالمللی درباره اعتراضات بود.
وظیفه کمیته حقیقتیاب تهیه گزارش در مورد وضعیت رو به وخامت حقوق بشر در ایران به ویژه در مورد زنان و کودکان است.
این اولین بار نیست که جمهوری اسلامی شکلگیری این کمیته را زیر سوال میبرد.
هفته گذشته ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به اولین گزارش کمیته حقیقتیاب واکنش نشان داد و آن را «به شدت» محکوم کرد.
کنعانی روز ۱۹ اسفند در بیانیهای این گزارش را «تکرار ادعاهای بیاساس، مبتنی بر اطلاعات نادرست و مغرضانه و فاقد وجاهت قانونی و از اساس مردود» خواند.
او گزارش تهیه شده به وسیله کمیته حقیقتیاب را «بر اساس دستور کار بانیان آلمانی، انگلیسی، آمریکایی و صهیونیستی» توصیف کرد و گفت که آنها «دستمزد» آن را میپردازند.
کنعانی بار دیگر خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» را «اغتشاشات» خواند، آن را به کشورهای خارجی نسبت داد و افزود که چنین گزارشی به دلیل «عصبانی بودن این کشورها» است.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی گفت این کشورها از طریق انتشار این گزارش قصد «انتقامجویی از ملت ایران» را دارند.
پیش از آن نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در پنجاهوپنجمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو، تشکیل کمیته حقیقتیاب در پی قتل مهسا ژینا امینی را محکوم کرده بود.