به گزارش واشینگتن فریبیکن، دولت آمریکا برای اولین بار پس از توافق برجام، برخی از معافیتهای تحریمی را که به ایران و روسیه اجازه همکاری هستهای میداد تمدید نکرده است، اما در عین حال تحریمی را هم اجرا نمیکند. این معافیتها در ابتدای سال ۲۰۲۴ منقضی شدند.
وبسایت واشنیگتن فریبیکن در گزارشی نوشت دولت بایدن اگرچه با تمدید نکردن این معافیتها عملا اجازه داده که منقضی و لغو شوند، اما در عین حال متعهد به اجرای تحریمها هم نیست و همین امر در حالی که جمهوری اسلامی با همکاری روسیه در حال توسعه زیرساختهای اتمی خود است، به سردرگمی دستگاه سیاست خارجی آمریکا منجر شده است.
نمیخواهد تحریمها در حوزه هستهای را تشدید یا آنها را با قدرت بیشتری اعمال کند و این امر موجب سردگمی دستگاه سیاست خارجی شده است.
واشینگتن آخرینبار در اوت سال گذشته میلادی این معافیتها را برای شش ماه دیگر یعنی تا ابتدای سال ۲۰۲۴ تمدید کرده بود.
این معافیتها در چارچوب برجام صادر میشود و دولتهای آمریکا هر ۶ ماه موظف به تمدید آن بودهاند.
به نوشته واشینگتن فریبیکن، شرکتهای روس فعال در نیروگاههای هستهای ایران مانند شرکت روس اتم که تحت کنترل دولت روسیه هستند، از معامله با جمهوری اسلامی سودی ده میلیارد دلاری به دست آوردهاند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در گفتگو با واشینگتن فریبیکن نگفت که چرا معافیتها منقضی شدهاند.
او گفت:«مقامها همچنان در حال بررسی معافیتها به عنوان بخشی از فرآیند بررسیهای منظم هستند و اظهارنظر عمومی در این زمینه تنها پس از تصمیمگیری صوتر خواهد گرفت.
به نوشته این وبسایت، در حالی که ایران در حال پیشبرد برنامههای سرمایهگذاری حداقل ۵۰ میلیارد دلاری در نیروگاههای هستهای ساخت روسیه است، این پاسخ وزارت امور خارجه به طرح سوالاتی در کنگره آمریکا دامن میزند.
جمهوریخواهان کنگره سالها است که بر وزارت امور خارجه بایدن فشار میآورند تا معافیتهای اعطا شده به جمهوری اسلامی را لغو و تحریمهایی را اجرا کند که مانع از همکاری هستهای مسکو و تهران شود. دولت بایدن پیش از اینکه این بار از تمدید معافیتها خودداری کند، بارها آن را تمدید کرده بود.
به نوشته واشینگتن فریبیکن، جمهوریخواهان گمان میکنند که تمدید نشدن این معافیتها میتواند نشانه آن باشد که ایالات متحده چشم خود را بر همکاری هستهای روسیه و ایران بسته است و تحریمهای مصوب را اجرا نمیکند.
این وبسایت به نقل از منابع آگاه نوشت که اخیرا در کنگره سوالها درباره معافیتهای تحریمی جمهوری اسلامی افزایش یافته است و برخی از قانونگذاران خواستار ارائه توضیحات فوری وزارت امور خارجه در این زمینه شدهاند.
تد کروز، سناتور جمهوریخواه به واشینگتن فریبیکن گفت سردرگمی در مورد این موضوع نشان میدهد که دولت همکاری بسیار سودآور روسیه و ایران را نادیده میگیرد.
او افزود:«من سالها دولت ترامپ را تحت فشار قرار دادم تا به این معافیتها پایان دهد. آنها هم این کار را انجام دادند اما جو بایدن و مقامهای دولت او دوباره این معافیتها را به عنوان بخشی از مماشات با حکومت ایران تمدید کردند.»
سناتور کروز افزود:«اکنون که خسارت فاجعهبار و غیرقابل جبرانی وارد شده است، دولت فقط کل موضوع را نادیده می گیرد و امیدوار است که این همکاری پرمنفعت بین آیتالله و پوتین از بین برود. اکنون انتخاب دولت بایدن این است که یا معافیتها را تمدید کند و به ایران و روسیه اجازه همکاری دهد و یا صرفا از تمدید آنها خودداری کند.»
در میان سردرگمیها در ایالات متحده، روسیه و ایران به همکاری در توسعه زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی ادامه دادهاند.
به نوشته واشینگتن فریبیکن اوایل ماه جاری، حکومت ایران برنامههای خود برای توسعه نیروگاه هستهای ساخت روسیه موسوم به بوشهر و همچنین سرمایهگذاری ۵۰ میلیارد دلاری در تاسیسات دیگر را اعلام کرد .
مقامهای جمهوری اسلامی گفتند که کار ساخت و ساز در ماه مه سرعت بیشتری میگیرد.
اکنون در آمریکا نیز سوالات بیشتری مطرح شده که دولت بایدن قصد دارد چه کاری انجام دهد؟ آیا میخواهد معافیتها را تمدید کند؟ یا همکاری اتمی جمهوری اسلامی و روسیه را تحریم کند، یا اینکه اجازه دهد با وجود تمدید نشدن معافیتها، دو کشور به اقدامات خود ادامه دهند.
آندریا استریکر، معاون برنامه منع گسترش و دفاع زیستی اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسیها، به واشینگتن فریبیکن گفت که روسیه بدون اقدام ایالات متحده، میلیاردها دلار از همکاری هستهای خود با ایران درآمد خواهد داشت و این همکاری پول نقد مورد نیاز برای ادامه جنگ در اوکراین را در اختیار این کشور قرار میدهد.
او گفت: «روسیه به احتمال زیاد به ایران در ساخت واحدهای راکتور جدید در بوشهر و شاید در جاهای دیگر کمک میکند. دولت بایدن باید نهاد مسئول را تحریم کند: شرکت دولتی روس اتم روسیه.»
دولت آمریکا بیش از یک سال پیش اعلام کرده بود که ساخت رآکتورهای جدید از سوی روسیه در ایران، فعالیت قابل تحریم خواهد بود.
از زمانی که گروه حماس که تحت حمایت جمهوری اسلامی است، در هفتم اکتبر سال گذشته به اسرائیل حمله کرد، تهران نیز غنیسازی اورانیوم تا سطحی را که به سوخت تسلیحاتی نزدیک شود، افزایش داده است و آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز در همین زمینه هشدارهایی داده است.
در جریان توافق هستهای موسوم به برجام، دولت اوباما معافیتهایی را صادر کرد که به روسیه، چین و کشورهای اروپایی اجازه میداد در ساخت بخشهایی از تاسیسات هستهای با ایران همکاری کنند.
دولت ترامپ در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ پس از خروج از برجام، این معافیتها را لغو کرد، اما جو بایدن به عنوان بخشی از دیپلماسی خود، این معافیتها را بازگرداند.
به نوشته واشینگتن فریبیکن، اعطا و تمدید این معافیتها پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ باعث شد ایران و روسیه به شرکای نظامی یکدیگر تبدیل شوند.