در اقدامی بیسابقه در فرانسه، دادگاه کیفری پاریس محاکمه غیابی سه نفر از مقامهای ارشد حکومت بشار اسد را به اتهام مشارکت در ارتکاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت آغاز کرده است. آنها متهم هستند در بازداشت، شکنجه و قتل دو مرد سوری-فرانسوی در جریان درگیریهای سوریه دست داشتهاند.
فدراسیون بینالمللی حقوق بشر روز سهشنبه یکم خرداد اعلام کرد: «برای اولین بار، دادگاههای فرانسه به جنایات مقامهای حکومت سوریه رسیدگی میکنند.»
علی مملوک، رییس پیشین اداره امنیت ملی، جمیل حسن، مدیر پیشین سازمان اطلاعات نیروی هوایی و عبدالسلام محمود، مدیر پیشین بخش تحقیقات در این سازمان، سه مقام ارشد حکومت اسد هستند که قرار است به اتهامات آنها رسیدگی شود.
دو تبعه سوری-فرانسوی با نامهای مازن دباغ و پسرش پاتریک دباغ در نوامبر سال ۲۰۱۳ در دمشق به دست کسانی که خود را ماموران سازمان اطلاعات نیروی هوایی سوریه معرفی میکردند، بازداشت شدند.
پاتریک در زمان دستگیری ۲۰ سال سن داشت و دانشجوی سال دوم هنر و علوم انسانی در دانشگاه دمشق بود. پدرش نیز در آن زمان به عنوان مشاور ارشد آموزشی در دبیرستان فرانسوی دمشق فعالیت میکرد.
فدراسیون بینالمللی حقوق بشر گفته بر اساس گزارشهای شاهدان، این دو نفر به بازداشتگاهی در فرودگاه نظامی مِزِه منتقل شدند که از سوی سازمان اطلاعات نیروی هوایی سوریه اداره میشود و به اعمال شکنجههای وحشیانه شهرت دارد.
این فدراسیون تاکید کرد مازن و پاتریک در اعتراضات علیه حکومت اسد نقشی نداشتند.
مرگ این دو نفر در سال ۲۰۱۸ اعلام شد اما خانواده دباغ بعدها اطلاع یافت که پاتریک در ژانویه ۲۰۱۴ و پدرش در نوامبر ۲۰۱۷ جان خود را از دست دادند.
محاکمه سه مقام ارشد حکومت بشار در ارتباط با ناپدیدسازی، قتل و شکنجه پاتریک و مازن دباغ، چهار روز به طول میانجامد و جلسات دادگاه فیلمبرداری و ضبط خواهند شد.
به گفته فدراسیون بینالمللی حقوق بشر، این سه نفر بلندپایهترین مقامهای حکومت سوریه هستند که از زمان آغاز درگیریها در این کشور در مارس ۲۰۱۱ محاکمه میشوند.
پیشتر و در نوامبر ۲۰۱۸، یک قاضی فرانسوی حکم بازداشت بینالمللی این سه مقام ارشد حکومت اسد را صادر کرده بود.
در حکم بازداشت این سه نفر آمده است پاتریک و مازن «همانند هزاران زندانیِ سازمان اطلاعات نیروی هوایی سوریه هستند که از شدت شکنجه، جان خود را از دست دادند».
کِلِمانس بِکتارت، وکیل خانواده دباغ گفت آغاز محاکمه سه مقام نزدیک به بشار اسد مجددا یادآوری میکند که عادیسازی روابط با حکومت سوریه نباید «تحت هیچ شرایطی» محقق شود.
او اضافه کرد: «ما معمولا این موضوع را فراموش میکنیم که جنایات رژیم [اسد] هنوز هم در حال انجام است.»
پیگرد قضایی مقامهای حکومت سوریه پیش از این در دیگر کشورهای اروپایی، از جمله آلمان انجام گرفته بود، اما محاکمهشوندگان به ردههای پایینتر قدرت تعلق داشتند و خود در دادگاههای رسیدگی به اتهاماتشان حاضر بودند.
جنگ داخلی سوریه که با تظاهرات مسالمتآمیز مردم این کشور علیه حکومت اسد در سال ۲۰۱۱ آغاز شد و هنوز هم ادامه دارد، بیش از ۵۰۰ هزار نفر کشته و میلیونها آواره بر جای گذاشته است.
ورود داعش از یک سو و نیروهای حامی حکومت اسد، نظیر سپاه پاسداران و حزبالله لبنان از سوی دیگر به مناقشه سوریه، علاوه بر تلفات جانی، اقتصاد این کشور را به ویرانی کشاند و زیرساختهای آن را به شکل گستردهای تخریب کرد.