جایزه ویژه هیات داوران هفتاد و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن به محمد رسول‌اف، کارگردان ایرانی اهدا شد. او در سخنانش پس از اهدای این جایزه، از زندانیان سیاسی در ایران و به خصوص توماج صالحی، رپر معترض محکوم به اعدام، یاد کرد و گفت مردم ایران به گروگان گرفته شده‌اند.
فیلم «دانه انجیر معابد» ساخته محمد رسول‌اف در بخش مسابقه این دوره از جشنواره حضور داشت.
رسول‌اف پس از دریافت جایزه گفت: «خیلی خوشحالم برای این جایزه و در عین حال قلبم در کنار مردم ایران است که هر روز و هر ساعت و هر صبح با یک فاجعه از خواب بیدار می‌شوند.»
او افزود: «مردم ایران به گروگان گرفته شده‌اند.»
اواخر اردیبهشت‌ماه، محمد رسول‌اف، کارگردان سرشناس سینما، از خروجش از ایران به علت فشارهای امنیتی خبر داد و نوشت هفت سال پیش برای چندمین بار پاسپورتش را از او گرفتند و گفتند حق داشتن پاسپورت ندارد.
رسول‌اف با انتشار متنی در شبکه اجتماعی اینستاگرام، فشار نهادهای امنیتی حکومت ایران به خود در طول سالیان اخیر را تشریح کرد و گفت دوستان، آشنایان و افرادی به او کمک کرده‌اند از ایران خارج شود.
بابک پاک‌نیا، وکیل دادگستری، روز ۱۹ اردیبهشت خبر داد شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب اسلامی این کارگردان منتقد حکومت را به هشت سال زندان محکوم کرده است. رسول‌اف همچنین به شلاق، جزای نقدی و ضبط مال محکوم شده است.
این وکیل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت شعبه ۳۶ دادگاه تجدید نظر حکم صادره علیه رسول‌اف را عینا تایید کرده و این حکم اکنون در اختیار اجرای احکام قرار گرفته است.
در روز ۱۰ اردیبهشت پاک‌نیا خبر داده بود که این کارگردان از سوی نیروهای امنیتی تحت فشار قرار گرفته تا جدیدترین ساخته خود را با نام «دانه انجیر معابد» از جشنواره فیلم کن خارج کند.
رسول‌اف تاکنون بارها در جشنواره کن شرکت داشته و در سال ۲۰۲۳ هم به عنوان داور جشنواره انتخاب شد، اما به دلیل ممنوع‌الخروجی امکان حضور در جشنواره را نداشت.
دیگر فیلم‌های رسول‌اف نظیر «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند» پیش‌تر در بخش‌های مختلف کن همچون نوعی نگاه نمایش داشته‌اند و جوایزی را هم در این بخش دریافت کرده‌اند.
رسول‌اف به ایران‌اینترنشنال: فیلم من داستان سرسپردگی در جمهوری اسلامی است
محمد رسول‌اف که با فیلم «دانه انجیر معابد» جایزه ویژه هیات داوران جشنواره کن را به دست آورد، به ایران‌اینترنشنال گفت که این فیلم داستان سرسپردگی در جمهوری اسلامی است.
رسول‌اف در حاشیه جشنواره کن در گفت‌وگو با ایران اینترنشنال با اشاره به بازپرس‌های مختلف در جمهوری اسلامی، بر اساس تجربه‌های خود در دستگاه قضایی ایران، گفت: «آدم‌هایی بودند که خسته شده بودند، برکنار شده بودند با به جای دیگری منتقل شدند، چون نمی‌خواستند که دیگر در این سیستم سهمی داشته باشند.»
او افزود: «من می‌خواستم داستان کسی را بگویم که با این که تردید داشت در مسیر خود، ولی انتخابش این بود که به سرسپردگی ادامه بدهد و سرسپردگی بخواهد.»
فیلم «دانه انجیر معابد» بر روی یک قاضی تحقیق متمرکز است که با گسترش اعتراضات در سراسر ایران در پی جان‌باختن مهسا ژینا امینی، به تدریج دچار استرس شده و پارانویا می‌گیرد.
همزمان در خانه این قاضی، دو دخترش مقابل کنترل شدیدتر او بر زندگی‌شان مقاومت می‌کنند اما همسرش در کنار او می‌ایستد.
رسول‌اف گفت: «من فکر می‌کنم که موضوع اصلی سرسپردگی است. هدف اصلی‌ام این بود که دنبال کنم ببینم این سیستم چطوری دارد کار می‌کند. چه کسانی وارد این ساختار می‌شوند و مشارکت می‌کنند؟»
او افزود: «آن چیزی که طی این سال‌ها تجربه زیسته من بود، از روبه‌رو شدن با قاضی، بازجو، بازپرس و ... این بود که معمولا [این افراد]در دام یک رابطه مرید و مرادی باید باشند، راه دیگری ندارند. و وقتی ما می‌گوییم سرسپرده، به این معنی است که سرشان را سپرده‌اند به جای دیگر و یکی دیگر دارد برایشان تصمیم می‌گیرد.»
این کارگردان مطرح سینمای ایران تاکید کرد که موضوع سرسپردگی نماد بصری زیادی نیز در جمهوری اسلامی دارد.
او به الگوهایی که در پروپاگاندای جمهوری اسلامی به جامعه پیشنهاد می‌شود، اشاره کرد و افزود که در چنین حکومتی آدم‌های دست به سینه، تسلیم و سرسپردگی را تبلیغ می‌کنند.
کارگردان «دانه انجیر معابد» با اشاره سوگندنامه قضات جمهوری اسلامی که در فیلم نیز به آن اشاره شده، گفت: «خیلی عجیب است که در پایان متن قسمنامه قضات، از قضات خواسته می‌شود که به جمهوری اسلامی و حمایت از رهبر وفادار باشند و خیلی عجیب است که عدالت و تعهد انسانی قربانی چنین چیزی می‌شود. فقط از جمهوری اسلامی برمی‌آید که چنین قسمنامه‌ای را تنظیم کند.»
او درباره ساخت فیلم‌های سینمایی به اصطلاح زیرزمینی نیز گفت: «من مطمئن هستم که سینمای مستقل حیات جدی دارد و اگر فرض کنیم که سینمای مستقل معنی‌اش این است که هنرمند می‌خواهد در آفرینش خودش مستقل باشد، من مطمئن هستم که هنر مستقل و سینمای مستقل در سینمای ایران جاری است. تئاتر ایران هم همینطور است.»
ستاره ملکی به ایران اینترنشنال: زنان ایران اجازه سانسور کردن‌شان را به کسی ندهند
ستارهملکی، بازیگر سینما و تئاتر، که به خاطر بازی در فیلم دانه انجیر معابد، همراه با کارگردان این فیلم مجبور به ترک ایران شد و در جشنواره کن حضور داشت به ایران اینترنشنال گفت: «شرایط ساخت فیلم خیلی خیلی سخت بود.»
او افزود: «سخت‌تر از چیزی که بتوانید فکرش را بکنید. گروه ما ۳۰ نفره و کوچک بود تا بتوانیم امنیت را حفظ کنیم. همین باعث می‌شد کار بچه‌ها خیلی سخت‌تر شود. چون هرکس به اندازه چند نفر کار می‌کرد.»
این بازیگر ادامه داد: «شرایط کار پر از استرس و فشار بود. همه مداوم منتظر بودند که اتفاقی بیفتد. شب‌ها در اقامتگاه فکر می‌کردیم این شب می‌تواند همان شبی باشد که بریزند و همه را بگیرند.»
ملکی گفت: «یک روز فیلمبرداری را قطع کردیم چون آدمی را دیدیم که گوشه‌ای ایستاده و می‌خواهد خرید کند. او احتمالا آدمی عادی بود اما ما نصف روز کار را تعطیل کردیم چون تصور می‌کردیم شاید برای پاییدن ما آنجا ایستاده است.»
این بازیگر همچنین درباره خروجش از ایران گفت: « من خانه را تحویل داده، وسایلم را فروخته و همه زندگی‌ام را به دو چمدان تبدیل کرده بودم. ویزای فرانسه را داشتم و آماده رفتن بودم. چون احتمال می‌دادم ممنوع‌الخرج باشم، یک روز به فرودگاه رفتم تا ببینم می‌توانم رد شوم یا نه. اما پاسپورت من را گرفتند، نامه‌ای به من دادند و گفتند باید به دادگاه انقلاب بروم. من به خانه برگشتم، چند ساعت خوابیدم و بعدش تصمیم گرفتم که هرطور هست بروم. موبایل را روشن در خانه گذاشتم تا ردیابی نشم، کوله‌پشتی را برداشتم و تهران را ترک کردم.»
ملکی در پایان گفت‌وگو تاکید کرد: «زن‌ها باید در ایران تا جایی که می‌توانند خودشان باشند. کاری که دوست دارند را انجام بدهند و اجازه سانسور کردن‌شان را به کسی ندهند.»
دیگر جوایز کن؛ نخل طلا برای شان بیکر
شان بیکر کارگردان آمریکایی برای فیلم «انورا» برنده جایزه نخل طلا، بالاترین جایزه جشنواره کن شد.
جایزه بزرگ جشنواره کن به فیلم «همه ما آن را به عنوان نور تصور می‌کنیم» اثر پایال کاپادیا شد.
جایزه کارگردانی به میگل گومز برای «تور بزرگ» و جایزه فیلمنامه به فیلم «ماده» اثر کورالی فارگیت اهدا شد.
جسی پلمونس بازیگر آمریکایی برنده نخل طلای بازیگر مرد شد.
نخل طلای بازیگر زن نیز به همه بازیگران فیلم «امیلیا پرز» به کارگردانی ژاک اودیار فیلمساز فرانسوی اهدا شد.
این فیلم جایزه هیات داوران را نیز از آن خود کرد.
کارلا سوفیا گاسکون، بازیگر تراجنسیتی، جایزه بهترین بازیگر زن خود را به «همه ترنس‌هایی که رنج می‌برند» تقدیم کرد.
او روی صحنه گفت: «من می‌خواهم این افراد بتوانند مانند امیلیا پرز باور کنند که همیشه امکان پیشرفت وجود دارد.»
فیلم «آرماند» ساخته هالفدان اولمان تندل نوه اینگمار برگمان برنده دوربین طلایی هفتاد و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن شد.
این فیلم درباره مادری مجرد است که پسرش متهم به آزار پسری دیگر در مدرسه است.
نخل طلای افتخاری به جورج لوکاچ کارگردان آمریکایی اهدا شد.
نخل طلای فیلم کوتاه به «مردی که نمی‌توانست ساکت بماند» ساخته نبویسا اسلیپچویچ کارگران کروات اهدا شد.
در همین بخش جایزه ویژه به فیلم کوتاه «بد برای یک لحظه» ساخته دنیل سورس رسید.