ستاره‌شناسان بیدار شدن ناگهانی یک سیاهچاله عظیم با جرم یک میلیون برابر خورشید را در قلب یک کهکشان دور تشخیص داده‌اند. گمان می‌رود این درخشش اسرارآمیز که از کهکشانی در فاصله ۳۰۰ میلیون سال نوری از زمین مشاهده شد، ناشی از سقوط مواد در سیاهچاله‌ای عظیم باشد.

رصد‌های مداوم در طول دهه‌ها هیچ نکته قابل توجهی در مورد یکی از کهکشان‌های صورت فلکی سنبله به همراه نداشت تا اینکه ستاره‌شناسان در آذر ۱۳۹۸ با افزایش ناگهانی و چشم‌گیر درخشندگی این کهکشان مواجه شدند.

محققان رصدخانه‌‌ زد.تی‌.اف (ZTF) در کالیفرنیا این درخشش را که تا امروز ادامه دارد بررسی کردند. تحقیقات آن‌ها نشان می‌دهد سیاهچاله‌ای در قلب این کهکشان فعال شده است.

این اولین بار است که دانشمندان چنین درخششی را در زمان وقوع آن در کهکشانی دیگر ثبت می‌کنند.

بررسی‌های جدید و تجزیه و تحلیل داده‌های بایگانی‌شده از تلسکوپ‌های زمینی و فضایی اروپا نشان می‌دهد درخشندگی این کهکشان در بهمن ۱۴۰۲ در طول موج‌های مادون قرمز میانی، دو برابر، در اشعه ماوراء بنفش، چهار برابر و در محدوده اشعه ایکس، حداقل ۱۰ برابر روشن‌تر شده است.

محتمل‌ترین توضیح برای این پدیده، ایجاد یک «هسته کهکشانی فعال» است که انرژی خود را از سیاهچاله‌های بسیار پرجرم در مرکز کهکشان یا از چرخش سیاهچاله می‌گیرد.

در این حالت، سیاهچاله عظیمی در مرکز کهکشان شروع به مصرف فعال مواد اطراف خود می‌کند که دلیل درخشش گازهای اطراف و تولید نور در طیف گسترده‌ای از امواج است.

محققان هنوز در حال بررسی این پدیده هستند و احتمال‌های دیگری هم در نظر گرفته‌اند. یکی از این احتمالات، رویداد «کشند کهکشانی» یا همان اختلال جزر و مدی است.

در این حالت، یک ستاره پس از انحراف بیش از حد، به یک سیاهچاله نزدیک شده و از هم می‌پاشد. این رویدادها معمولا کوتاه‌مدت‌اند و یک کهکشان را بیش از چند صد روز روشن نگه نمی‌دارند.

اکنون تشخیص اینکه کدام یک از این سناریوها واقعی است غیرممکن است و برای رسیدن به پاسخ دقیق، به مشاهدات بیشتر نیاز است.

این کشف نشان‌دهنده تحولی بزرگ در فهم ما از فعالیت‌های کهکشانی و بیداری سیاهچاله‌هاست و نشان می‌دهد حتی در کهکشان‌های دوردست نیز می‌توان به اطلاعاتی ارزشمند دست یافت.