تازه‌ترین گزارش آژانس انرژی اتمی که روز جمعه هشتم تیرماه منتشر شده، حاکی از آن است که ایران نیمی از سانتریفیوژهای پیشرفته خود را در سایت فردو نصب کرده است.
خبرگزاری رویترز که نسخه‌ای از این گزارش را مشاهده کرده گزارش داده اگرچه این ماشین‌های پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم از نسل آی‌آر-۶ در سایت فردو در دل کوه نصب شده‌اند، اما هنوز در مدار قرار نگرفته‌اند.
آی‌آر-۶ نسل ششم سانتریفیوژهای تولید ایران است و یکی از پیشرفته‌ترین ماشین‌های مورد استفاده در غنی سازی در زیرساخت اتمی ایران به‌شمار می‌رود.
ایران دو هفته پیش آژانس را مطلع کرده بود که درصدد است تا هشت آبشار جدید متشکل از سانتریفوژهای نوع آی‌آر-۶ را طی سه تا چهار هفته در سایت فردو نصب کرده و بدین ترتیب ظرفیت غنی‌سازی خود را به سرعت افزایش دهد.
آبشارهای غنی‌سازی واحدهایی متشکل از تعدادی از سانتریفیوژها هستند که به صورت سری با یکدیگر مرتبطند و گاز ترزیقی در فرآیند عبور از این واحدها، غنی می‌شود.
آژانس در فاصله دو روز بعد از این اعلام تایید کرد که دو آبشار نصب شده‌اند. آژانس در گزارشی دیگر که به صورت محرمانه برای اعضای شورای حکام در روز جمعه ارسال کرده تصریح کرده که این رقم اکنون به دوبرابر افزایش یافته است.
آژانس با بیان اینکه تهران هنوز اعلام نکرده چه زمانی تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم را آغاز می‌کند افزوده است که مقامات ایرانی کماکان سطح غنی‌سازی مورد نظر خود را نیز تعیین نکرده‌اند.
دیپلمات‌ها بر این باورند که نصب سانتریفوژهای نسلششم از سوی ایران واکنشی است به قطعنامه پنجم ژوئن (۱۶خرداد) شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران. در این قطعنامه افزایش همکاری تهران با آژانس و لغو محدودیت‌های اخیر برای بازرسان خبره درخواست شده است. ایران در پاسخ به فشارها، شهریور سال گذشته دسترسی تعدادی از بازرسان مجرب آژانس را به تاسیسات اتمی خود قطع کرد.
ایالات متحده روز پنجشنبه اعلام کرد که «در پاسخ به تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران و همکاری نکردن با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای» تحریم‌هایی را علیه نهادهای مرتبط با تجارت نفت و پتروشیمی ایران اعمال می‌کند.
نماینده آمریکا در نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی با انتقاد از توسعه برنامه هسته‌ای ایران خواستار آن شد که ایران برنامه تولید غنی سازی ۶۰ درصدی خود را متوقف کند.در این بیانیه آمده هیچ کشوری که عضو معاهده منع گسترش سلاح های هسته‌ای است غنی‌سازی ۶۰ درصدی انجام نمی‌دهد.
مقامات وزارت خارجه جمهوری اسلامی تصویب این قطعنامه را اقدامی «غیر سازنده» دانستند و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران نیز گفته بود که جمهوری اسلامی در مقابل «فشار» کوتاه نخواهد آمد.
هفته گذشته نیز گزارشی محرمانه از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شد که نشان می‌دهد جمهوری‌اسلامی به سرعت در حال گسترش توانایی خود برای غنی سازی اورانیوم با سانتریفیوژهای پیشرفته در تاسیسات زیرزمینی نطنز است و اکنون قصد دارد فراتر از آنچه قبلا برنامه‌ریزی شده بود پیش برود.