در حالی که شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران به برداشت صدها میلیارد تومان از داراییهای صندوقهای بازنشستگی برای اجرای مراسم اربعین اعتراض کرده است، مسعود پزشکیان، رییسجمهوری ایران، از مسئولان خواست «کسب رضایت زائران اربعین» را اولویت عمل دستگاههای دولتی قرار دهند.
پزشکیان روز شنبه ۱۳ مرداد در جمع اعضای «ستاد اربعین»، تلاش برای «فراهم کردن اسباب آسایش زائران» و برگزاری بدون مشکل این مراسم را ضروری دانست.
او با تاکید بر اینکه هیچ توجیهی درباره نارضایتی مردم پذیرفته نیست، گفت که همه دستگاهها و بخشها موظف هستند تعهداتشان را در مورد اربعین، به بهترین وجه ممکن اجرا کنند.
همزمان شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان ایران با بازنشر تصویری از یک سند دولتی در کانال تلگرام خود با تاکید بر اینکه بسیاری از بازنشستگان کشوری زیر خط فقر زندگی میکنند، نوشت که دولت قصد دارد از طریق بیمههای صندوقهای بازنشستگی، صدها میلیارد تومان برای مراسم اربعین هزینه کند.
تامین هزینههای اربعین از جیب بازنشستگان همزمان با اعتراضات بازنشستگان کشوری به دلیل فشارهای اقتصادی، گرانی و اجرا نشدن طرح همسانسازی حقوق و مزایا در شهرهای مختلف انجام شده است.
حسن ایزدان، بازرس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران، در فرودین ماه با اشاره به وضعیت اقتصادی حاکم بر ایران، گفته بود: «افزایش ۲۲ درصدی برای مستمریبگیران سایر سطوح کافی نیست و موجب میشود که خیل گستردهای از بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی، به شرایط حداقلبگیری و فقر مطلق دچار شوند.»
اولین کارگروه مسئولیت اجتماعی
در روزهای گذشته تصویری از یک صورتجلسه منتسب به کارگروهی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در برخی رسانههای داخلی منتشر شد که توجه افکار عمومی را جلب کرد.
بر اساس این سند، در تاریخ سوم مرداد در جلسهای با عنوان «اولین کارگروه مسئولیت اجتماعی»، مقرر شده است مبلغ ۲۵۰ میلیارد تومان از کلیه صندوقهای بازنشستگی تابع این وزارتخانه «برای اهدافی مانند مراسمها و آموزشهای مذهبی» دریافت و هزینه شود.
این جلسه ۱۹ روز بعد از انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رییسجمهوری برگزار شده است.
در این سند مشخص شده که صندوقهای بازنشستگی باید هزینهای معادل ۱۰۰ میلیارد تومان برای تامین منابع «قرارگاه اربعین حسینی» پرداخت کنند.
این صندوقها همچنین باید مبلغ ۱۱۰ میلیارد تومان نیز برای تامین هزینههای «مهمانی ۱۰ کیلومتری غدیر، راهیان نور، جهاد تبیین و ...» پرداخت کنند.
در دیگر مصوبات این کارگروه، مجموعا ۴۰ میلیارد تومان به اموری مانند «تقویت مدرسه حکمرانی، برگزاری دورههای آموزش مبانی اندیشه اسلامی، پروژه سامانه بازار کار ایران و تامین ناوگان فرسوده حمل و نقل در استان سیستان و بلوچستان» اختصاص یافته است.
پیادهروی چند هزار میلیاردی
جمهوری اسلامی هر سال هزاران میلیارد تومان از بودجه نهادهای عمومی برای مراسم پیادهروی اربعین هزینه میکند.
ستاد اربعین در شهریور ۱۴۰۱ اعلام کرد حدود هشت هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای آمادهسازی زیرساختهای این مراسم هزینه شده است.
فهرست دقیقی از مجموع هزینهها و تامین کنندگان آن وجود ندارد اما شواهد نشان میدهند سازمانهای مختلف دولتی از جمله شهرداری تهران در این فرایند دخالت دارند.
سال گذشته مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران، از بودجه ۳۰ میلیارد تومانی شهرداری تهران برای این مراسم خبر داد و گفت هر یک از شهرداریهای مناطق در یکی از نقاط مرزی ایران و عراق مستقر خواهند شد.
با توجه به تامین هزینههای چنین مراسمی از سوی نهادهای عمومی، میتوان سخنان عبدالعلی گواهی، رییس عقیدتی-سیاسی نیروهای مسلح در مرداد ۱۴۰۲ را رمزگشایی کرد.
او گفته بود هزینه راهپیمایی اربعین «از خود مردم» است.
اربعین ۱۴۰۳
یکی از اهداف جمهوری اسلامی در پر رونق برگزار کردن مراسم اربعین، بهرهبرداریهای تبلیغاتی و سیاسی در منطقه است.
در همین راستا یحیی رحیم صفوی، مشاور نظامی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۲۸ تیر ماه گفت که قرار است امسال «۲۰ میلیون نفر» از نجف به کربلا راهپیمایی کنند: «اگر مسیر را تغییر دهند و به سمت قدس بروند، کسی نمیتواند در برابرشان مقاومت کند.»
سخنان مجید میراحمدی، معاون امنیتی وزیر کشور در واکنش به مخاطرات احتمالی مراسم اربعین امسال نشان میدهد که جمهوری اسلامی هیچ گونه محدودیتی برای برگزاری این مراسم را در نظر نمیگیرد.
او پنجم تیر ماه گفت: «گرماهراسی یا تب دنگی و داعش از مواردی هستند که دشمنان بر بستر خبری آن سوار شده و سعی در ایجاد هراس نسبت به راهپیمایی اربعین دارند اما هیچکدام جای دلهره ندارند.»
تسهیلات ویژه
یکی از اقدامات جدید ستاد اربعین برای مراسم امسال، «تعبیه تونلهای خنککننده و سایر دستگاههای سرمایشی» در مسیر پیادهروی است.
وزارت راه و شهرسازی با پیشبینی ورود ۱۰۰ هزار زائر پاکستانی به ایران برای این مراسم، از «روکش آسفالت جادههای منتهی به پایانههای مرزی، رفع نقاط پرحادثه، خط کشی محورها، نصب علائم و افزایش سرویسهای بهداشتی» خبر داده است.
در حالی که به گزارش رسانههای داخلی اکثر استانهای ایران با کمبود آب مواجه هستند، محمد زارع، مدیرکل ستاد اجرایی فرمان امام از ذخیره «بیش از چهار میلیون بطری آب معدنی» در سردخانهها برای مراسم مذهبی اربعین خبر داد و تاکید کرد با توجه به گرانی اقلام خوراکی، با توان بیشتری از موکبها حمایت شده و نمیگذارند «چراغ خدمترسانی» خاموش شود.
به گفته او، تمام خدمات «ستاد اجرایی فرمان امام» برای زائران اربعین «کاملا رایگان است».
شواهد نشان میدهند سال گذشته با وجود تمامی این تمهیدات حکومتی و اختصاص وام و خدمات، تقاضای شرکت در مراسم اربعین تا یکسوم کاهش یافت.
عباس عبدی، روزنامهنگار، روز جمعه ۱۲ مرداد در شبکه ایکس با اشاره به سند منتشر شده از وزارت کار نوشت: «روزی خواهد آمد که اگر تمام بودجه را هم صرف این گونه امور کنند باز هم کم خواهند آورد.»