یک مقام سازمان حفاظت محیطزیست هشدار داد که احتمالا تا ۲۰ سال آینده، یکچهارم تراز آب دریای خزر خشک میشود. پیشتر برخی مقامهای دولت جمهوری اسلامی تایید کرده بودند که نرسیدن حقابه از روسیه، بیشترین تاثیر را در کاهش تراز دریای خزر گذاشته است.
امید صدیقی، مدیرکل دفتر بررسی و مقابله با آلودگیهای دریایی سازمان حفاظت محیطزیست روز سهشنبه شش شهریور در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا از روند نگرانکننده خشک شدن دریای خزر خبر داد و گفت اگر تا دو دهه آینده تراز آب کاهش پیدا کند، تقریبا یکچهارم آن، یعنی در قسمت شمالی خشک و از دسترس خارج میشود.
او گفت در صورت تداوم افزایش دما و کاهش بارندگی، ورودی آب دریای خزر کم میشود و سطح رودخانه ولگا کاهش مییابد. در نتیجه، روند کاهش تراز آب تا چندین سال آینده ادامه خواهد داشت.
به گفته صدیقی، «پیشبینی بسیار بدبینانهتر» حاکی از کاهش ۱۸ متری تراز آب دریای خزر تا چند سال آینده است.
روند کاهش تراز آب دریای خزر تقریبا از سال ۱۳۷۴ آغاز شد اما از سال ۱۴۰۰ شدت گرفت.
صدقی افزایش آلودگی را از تبعات عقب رفتن آب دریای خزر دانست و توضیح داد که در جریان این روند، سواحل ایران «بهشدت دچار عقبنشینی شدهاند» و در این شرایط، ممکن است تاسیسات و بنادر در معرض خطر قرار بگیرند.
حل این مشکل نیز به گفته او «هزینههای زیادی دارد» و باید لایروبی انجام بگیرد تا آب به اسکله و بنادر برسد.
او گفت روسیه بیشترین آسیب را از کاهش سطح تراز دریای خزر میبیند و بیشتر از سایر کشورهای حاشیه دریا هم در این زمینه نگرانی دارد، چون چندین بندر بزرگ در آن دارد.
صدیقی با اینحال تلویحا، روسیه را مقصر کاهش تراز این پهنه آبی معرفی کرد: « لازم است حقآبه رودخانهها را تامین کنیم. البته رودخانههای ایران پنج درصد آب رودخانه دریای خزر را تامین میکند اما رودخانه ولگا تامینکننده ۸۵ درصد آب آن است. در نتیجه با روسیه باید تعامل و هماهنگی بیشتری داشته باشیم.»
اواخر مرداد امسال الهام علیاف، رییسجمهوری آذربایجان با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه دیدار و نگرانی خود را در مورد کوچک شدن «فاجعه بار» دریای خزر با او مطرح کرد.
او گفت که دو طرف برای تجزیه و تحلیل اوضاع به توافق رسیدهاند.
مقامهای دولتی جمهوری آذربایجان اخیرا به خبرگزاری رویترز گفته بود کاهش ورود آب رود ولگا به خزر به خاطر استفاده بیرویه از آن در مصارف کشاورزی روسیه، باعث افت سطح آب دریا شده است.
مرداد سال گذشته نیز علی منتصر کوهساری، رییس اداره ایمنی و حفاظت دریایی ادارهکل بنادر و دریانوردی استان گیلان، بر نقش روسیه در شکلگیری این بحران تاکید کرده و گفته بود عدم رعایت حقابه و کاهش دِبی رودخانههای ورودی بر اثر سدسازی و احداث سازه باعث کاهش تراز خزر شده است.
علاوه بر ایران و روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان هم جزو کشورهای ساحلی دریای خزر به شمار میروند.
این پنج کشور در سال ۱۳۸۲ «کنوانسیون تهران» را با هدف حفاظت از محیطزیست و اکوسیستم دریای خزر امضا کرده بودند.