در بین نفرات برتر کنکور ۱۴۰۳، تنها ۷ درصد، دانشآموزان مدارس دولتی بودند. در بین ۱۰ رتبه برتر تهرانی، ۶ نفر دانشآموز مدارس تیزهوشان و ۴ نفر دیگر دانشآموزان مدارس غیرانتفاعی بودند؛ نتایج کنکور امسال بار دیگر مسئله عدالت آموزشی را برجسته کرده است.
عبدالرسول پورعباس، سرپرست سازمان ملی سنجش ارزشیابی نظام آموزش کشور روز جمعه نهم شهریور ۱۴۰۳، اسامی نفرات برتر کنکور ۱۴۰۳ را اعلام کرد. برگزاری کنکور امسال به دلیل تاثیر قطعی معدل در نتایج، که ناشی از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، پیش از اعلام نتایج مورد اعتراض داوطلبان و خانوادهها قرار گرفته بود.
ترکیب نفرات برتر، از جهتی دیگر موضوع بیعدالتی آموزش در کنکور را مورد توجه قرار داده است. روزنامه فرهیختگان در گزارشی، با اشاره به اینکه ۱۱ نفر از ۴۰ رتبه برتر کل گروههای آموزشی اهل تهران بودند نوشته است: «نگاه واقعبینانه به این جمعیت و ملاک قرار دادن آمارهای مربوط به کنکور امسال هم نشان داد پایتختنشینی خود یکی از کلیدهای موفقیت در عرصه آزمون سراسری به حساب میآید »
نگاهی به نوع مدارس نفرات برتر کنکور هم اثرات مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تاثیر قطعی معدل دانش آموزان در کنکور را نشان داده است. در گروه علوم تجربی، همه نفرات برتر دانش آموزان سمپادی (مدارس تیزهوشان) بودند. در گروه ریاضی و انسانی هم ۶۰ درصد رتبههای برتر را دانش آموزان سمپادی تشکیل دادند. در مجموع ۷۳ درصد رتبههای برتر کنکور امسال سمپادی بودند.
چالش مدارس غیرانتفاعی
۱۰ نفر از رتبههای برتر سه گروه ریاضی، تجربی و انسانی کنکور کل کشور تهرانی بودند؛ از این ۱۰ نفر، شش نفر دانشآموزان مدارس تیزهوشان و چهار نفر دیگر دانشآموزران مدارس غیرانتفاعی بودند.
در کل کشور، دانش آموزان مدارس عادی دولتی فقط ۷ درصد رتبههای برتر کنکور امسال را تشکیل دادند. کیفیت آموزش در مدارس دولتی، نسبت به مدارس تیزهوشان و غیرانتفاعی بسیار پایینتر است.
در گذشته تنها شانس برابر دانشآموزان مدارس دولتی عادی در رقابت با دانشآموزان مدارس غیرانتفاعی و تیزهوشان، شرکت در آزمون کنکور بود. این شانس با اصرار شورای عالی انقلاب فرهنگی بر تاثیر قطعی معدل در کنکور، عملا از بین رفته است.
سطح امنیت متفاوت برگزاری امتحانات در دوره متوسطه، نسبت به کنکور سراسری هم باعث شده امکان تقلب در این امتحانات بالا برود. از طرفی طبیعتا دانشآموزان یک مدرسه غیرانتفاعی با بهترین معلمان، نمرات بهتری نسبت به دانشآموزان مدارس دولتی بهدست میآورند و در نهایت هم با تاثیر همین نمرات در کنکور، شانس بیشتری نسبت به دانشآموزان مدارس عادی و دولتی پیدا میکنند.
۶۷ درصد رتبههای برتر پسر بودند
در گروه ریاضی، تمامی ۱۰ نفر برتر پسر بودند، در گروه تجربی فقط یک دختر در بین نفرات برتر بوده و در نهایت در گروه انسانی سه نفر از ۱۰ نفر برتر را دختران تشکیل دادند. این یعنی در کل این سه گروه، از مجموع ۳۰ نفر، فقط چهار نفر دختر در بین نفرات برتر حضور داشتند.
چهار نفر از مجموع ۳۰ نفر دستکم در چهار سال اخیر بیسابقه بهشمار میرود. در کنکور سال ۱۴۰۲، از مجموع سی رتبه برتر در گروههای ریاضی، تجربی و انسانی، ۱۱ نفر دختر بودند؛ در سال ۱۴۰۱ از ۳۰ نفر، ۹ نفر دختر بودند؛ در سال ۱۴۰۰، از ۳۰ نفر ۱۱ نفر دختر و در سال ۱۳۹۹، از ۳۰ نفر، ۹ نفر دختر بودند.
نتایج کنکور امسال نشان میدهد، در گروه هنر تمام نفرات برتر را دختران تشکیل دادند و در گروه زبان هم ۸۰ درصد (هشت نفر) نفرات برتر دختران بودند.
عدالت آموزشی فراموششده
در اصول سوم، سیام، نوزدهم و بیست و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی، به موضوع عدالت آموزشی و حق همه شهروندان در دسترسی برابر به خدمات آموزشی رایگان پرداخته شده است. با اینحال در سالهای اخیر، از یک سو افزایش تعداد مدارس غیرانتفاعی و از سوی دیگر، توسعه مدارس تیزهوشان، عملا این اصول را نقض کردهاند.
برخی مراکز حاکمیتی و تشکیلات وابسته به خانوادههای سیاسی، نظیر مدارس زیرمجموعه جامعهالصادق (دانشگاه امام صادق)، مدارس منتسب به خانوادههای غلامعلی حدادعادل و محمدباقر قالیباف، عملا در توسعه مدارس غیردولتی نقش داشتند.