اعمال حداکثر فشار بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است و همپیمانان دونالد ترامپ میگویند که این سیاست با چشمانداز کاملا متفاوت ژئوپلیتیکی خاورمیانه در شرایط کنونی سازگار خواهد بود.
به گفته چهار مقام سابق دولت ترامپ و افراد نزدیک به کارزار او؛ فشار حداکثری، اصطلاحی که بیانگر سیاست سختگیرانه ترامپ نسبت به ایران در دوره اول ریاستجمهوریاش بود تصویر کاملا سرراستی از آنچه در انتظار جمهوری اسلامی است، ارائه میدهد وقتی ترامپ دوباره کارش را به عنوان رییسجمهور شروع میکند.
یکی از مقامات سابق دولت ترامپ که به شرط ناشناس ماندن با پولیتیکو صحبت کرده، گفت «تشدید فشار اقتصادی بر ایران، از اولویتهای روز اول سیاست خارجی برای اصلاح اشتباهات بایدن در خاورمیانه خواهد بود.»
تیم انتقالی ترامپ در بیانیهای بدون اشاره به جزئیات، تنها اعلام کرده ترامپ اقدامات لازم را برای «رهبری کشورمان» و «برقراری صلح از طریق اعمال قدرت» اتخاذ خواهد کرد.
اما این چهار مقام سابق و افراد نزدیک به کارزار انتخاباتی ترامپ در گفتگو با پولیتیکو، اطلاعاتی ابتدایی درباره سیاست خاورمیانهای ترامپ در مواجه با فاجعه انسانی غزه و تشدید درگیریها بین اسرائیل و گروههای شبهنظامی نیابتی جمهوری اسلامی را ارائه دادند.
تشدید تحریمهای اقتصادی
به گفته این منابع، تیم انتقالی ترامپ در حال بررسی طرحهایی برای اعمال دور جدیدی از تحریمهای اقتصادی شدید علیه ایران و تلاش برای قطع صادرات نفت آن، همراه با تقویت حمایت از اسرائیل است.
آنها گفتند ترامپ قصد دارد سیاست موسوم به فشار حداکثری خود را که بر انزوای ایران، افزایش فشار اقتصادی و حفظ تهدید نظامی معتبرِ بازدارنده مبتنی است، از نو احیا کند.
اما خاورمیانه سال ۲۰۲۴ بهطور چشمگیری با خاورمیانهای که ترامپ در سال ۲۰۲۱ با آن مواجه بود، متفاوت است و به نوشته پولیتیکو این تفاوتها در ارزیابی موفقیت این استراتژی برای تضعیف جمهوری اسلامی تاثیر میگذارد.
یکی از مقامات سابق امور خاورمیانه دولت ترامپ با اشاره به همین نکته به پولیتیکو گفته «فشار حداکثری دور دوم به این معنا نیست که همه چیز از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۰ ادامه خواهد یافت. منطقه و جهان بسیار متفاوت به نظر میرسند.»
از یک سو، تهران با توجه به اینکه حملات اسرائیل حماس و حزبالله، دو نیروی نیابتی مهمش را بسیار تضعیف کرده، تضعیف شده است.
از سوی دیگر هم، کارزار نظامی اسرائیل، بهدلیل فاجعه انسانی در غزه و خسارات وارده به زیرساختهای غیرنظامی لبنان، محکومیت و واکنش شدید جهانی را علیه اسرائیل و آمریکا برانگیخته است.
ترامپ باید پیامدهای هر دو سوی این مسئله را در شرایطی هدایت کند که دیپلماسی و سرمایه ژئوپلیتیکی ایالات متحده کاهش یافته است.
در همین حال، تهران همکاری خود با روسیه را عمیقتر کرده و با توجه به جنگ اوکراین و همکاری ایران با روسیه در این جنگ، پیچیدگیهای جدیدی به سیاست ایران ترامپ افزوده شده است.
تنش ایران و اسرائیل
همچنین در وضعیت فعلی، احتمال تشدید تنشها میان اسرائیل و ایران وجود دارد که میتواند پای ارتش آمریکا را به میدان بکشاند.
بایدن در حملات هوایی تلافیجویانه ماه گذشته اسرائیل، از این کشور خواست به اهداف هستهای ایران حمله نکند تا از تشدید تنشهای بین این دو رقیب جلوگیری شود، در حالی که همزمان حدود ۷۰۰ تحریم اقتصادی علیه ایران اعمال کرد تا فشار اقتصادی را بر این کشور حفظ کند.
ترامپ با توجه به آنچه پیشتر گفته است به احتمال زیاد تلاش نخواهد کرد محدودیتی برای حملات یا واکنش اسرائیل وضع کند.
او ماه گذشته به فاکس نیوز گفت: «این دیوانهکنندهترین چیزی است که شنیدهام» و در واکنش به درخواست بایدن مبنی بر عدم حمله اسرائیل به سایتهای هستهای ایران، گفت: «این پاسخ دیوانهوار بود چون بهزودی آنها به سلاح هستهای دست پیدا خواهند کرد و آن موقع مشکلات آغاز خواهد شد.»
برایان هوک، که ریاست تیم انتقالی وزارت خارجه ترامپ را بر عهده دارد و در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ در پیشبرد سیاست او در قبال ایران نقش داشت، روز پنجشنبه در مصاحبه با سیانان بر اهمیت حفظ تهدید نظامی علیه ایران تاکید کرد و همزمان تاکید کرد ترامپ به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست.
هوک به سیانان گفت: «اگر کسی باور نکند که شما تهدید نظامی معتبری دارید، قدرت بازدارندگی خود را از دست خواهید داد.»